İlgili Yazılar
KOOPERATİFLERDE İÇ DENETİM (DENETİM KURULLARI)
1163 kooperatifler kanununda değişiklikler yapan 7339 sayılı kanun 21.10.2021 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan kanun ile 1163 sayılı kanunun denetçi seçimine ilişkin 65.ci maddesi ile dış denetçi başlıklı 69. Maddelerinde çok önemli değişiklikler yapılmıştır.
Gümrük ve ticaret bakanlığı tarafından, 1 şubat 2022 tarih ve 31737 sayılı resmî gazete ’de «kooperatif ve üst kuruluşlarının denetimine dair yönetmelik» yayınlanmıştır.
Anılan yönetmelikte kooperatif genel kurullarında seçilmekte olan denetleme organınca yapılacak denetim konusunda detaylı düzenlemeler yapılmıştır.
İç Ve Dış Denetim
1163 sayılı kanunda yapılan değişikliklerden sonra iki tür denetim gelmiştir.
1-Kooperatif denetim kurullarınca yapılacak olan iç denetim (mad 65)
2- Dış denetim (mad 69) :
Bağımsız Denetçiler, SMMM ve YMM ler ile yetki almış merkez birlikleri, üst birlikler tarafından yapılacaktır.
İç Denetim
1163 sayılı kanun 65. Maddesi hükümleri gereği iç denetim kooperatif denetim kurlularınca yapılmaktadır.
Yapmak üzere en fazla dört yıl için genel kurul tarafından, denetleme organı olarak görev yapmak üzere en az bir denetçi seçilir. Genel kurulca asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilebilir.
Denetim kurulu (denetçi) genel kurul namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik eder.
Yönetim kurulu gecikmeksizin denetçileri ticaret siciline tescil ettirir Ve Türkiye Ticaret sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan ettirir.
Denetleme Kuruluna Seçilenlerde Zorunlu Eğitim
Çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatiflerin denetleme organı üyeleri ve yedeklerinin, seçilmelerini takiben en geç dokuz ay içinde kooperatifçilik eğitim programını tamamlamaları şarttır.
Eğitim programına ilişkin usul ve esaslar 55 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
Bu hükümler 1 şubatta yayınlanan yönetmelik tarihinden sonra seçilecekler için geçerlidir.
Denetleme Kurulunda Boşalma Olması Hali
Denetleme organı üyeliğinin herhangi bir nedenle boşalması halinde üyelerin yerlerine en çok oy alan yedekleri geçer.
Yedeklerle beraber üye sayısı genel kurulca belirlenen sayının altına düştüğü takdirde, mevcut üye veya üyeler ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere şartları haiz kişileri denetim kurulu üyeliğine atar.
Yedekler de dahil hiçbir üye kalmaması halinde, yönetim kurulunca, denetçilerin seçilmesi amacıyla genel kurul derhal toplantıya çağırılır.
Denetim Raporu Olmayan Genel Kurul Kararları Geçersiz
Denetçi raporu genel kurula sunulmayan kooperatiflerde; finansal tablolar, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu ve ibra hakkında alınan kararlar geçersizdir.
Denetim Kurulunun İnceleme Yükümlülüğü (Mad.66)
Denetçiler, işletme hesabıyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadığını, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadığını ve işletmenin neticeleriyle mameleki hakkında uyulması gerekli olan hükümlere göre işlem yapılıp yapılmadığını incelemekle yükümlüdürler.
Ortakların şahsan sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadığını da incelemek zorundadırlar.
Yönetmelikte denetimin kapsamı (yönetmelik mad.5)
(1) kooperatifin faaliyet konusu içerisinde, tüm işlemlerinin mevzuatta belirlenen usul ve esaslara uygun bir şekilde yürütülüp yürütülmediği, gelir tablosu hesaplarıyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadığı, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadığı ve gelir tablosu hesaplarıyla mameleki hakkında uyulması gerekli olan hükümlere göre işlem yapılıp yapılmadığı hususları denetleme organı tarafından yapılacak denetimin konusunu oluşturur.
(2) Denetleme organı üyeleri, genel kurul namına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik eder.
(3) 4572 sayılı kanuna tabi kooperatifler hariç olmak üzere, dış denetime tabi kooperatifler de dâhil, tüm kooperatiflerde denetleme organı tarafından denetim yapılması zorunludur.
(4) Kooperatiflerde bir denetçi seçilmesi halinde denetleme organına yapılan atıflar bu denetçiye yapılmış sayılır.
Denetim Kurulu Raporları (Mad.67)
Denetçiler her yıl yazılı bir raporla beraber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun veya anasözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulunda oy kullanamazlar.
