KOOPERATİFLERDE ORTAKLARIN SORUMLULUKLARI NELERDİR?
Ortakların yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarı ana sözleşmede belirtir.
Kooperatif, sermaye yüklemlerinde yani ortaklık paylarında borçlu nveya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla ve münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister. Sair ödemeler ile ifade edilmek istenen ortaklık payı dışında kalan genel kurulca kararlaştırılan ödemelerdir.
İlk isteğe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer. Ortaklığın düşmesi alakalının, anasözleşme veya diğer suretlerle doğmuş borçlarının yok olmasını gerektirmez.
Kooperatife giren her ortak, girişinden önce doğmuş olan kooperatif borçlarından dolayı diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumlulukları hakkındaki hükümler saklıdır. Anasözleşme, ortakları ek ödemelerle yükümlendirebilir.
Ancak, ek ödemelerin yalnız bilanço açıklarını kapatmada kullanılması şarttır. Ek ödeme yükleme sınırsız olabileceği gibi belirli miktarlarla veya iş hacmi ile veya
paylarla orantılı olarak sınırlandırılabilir.
Sorumluluğu belirli bir zamana bırakan veya bazı ortak gruplarına yükleyen anasözleşme hükümleri geçersizdir. Burada sorumluluk kelimesi sınırlı sorumluluk, sınırsız sorumluluk ve ek ödeme yükleminden doğan sorumlulukları ifade etmektedir.
Ortakları şahsan sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan bir
kooperatifin iflası halinde, iflas idaresi sıra cetvelinde kabul ve reddedilen
rehinli veya adi alacaklıları düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin
payına düşen borcun ödenmesini kendilerinden ister. Tahsil olunamayan
meblağlar diğer ortaklar arasında bölüşülür.
Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortakların birbirlerine rücu hakları saklıdır. Ortakların geçici olarak tespit olunan borçlarıyla pay cetveli aleyhine İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre itiraz hakları vardır.
Ortakların sorumluluğu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili değiştirmeler
ancak anasözleşmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme
yükümleri konulması veya bunların artırılması, bu husustaki kararın tescili
ile kooperatifin bütün alacakları lehine hüküm ifade eder.
Sorumluluğun azaltılması hakkındaki kararlar, tescilden evvel doğmuş borçları kapsamaz.
Ortakları şahsan sorumlu veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, girişinden önce doğmuş olan borçlardan diğer ortaklar gibi sorumlu olur. Buna aykırı mukavele hükümleriyle ortaklar arasındaki anlaşmalar üçüncü şahıslar hakkında hüküm ifade etmez.
Sınırsız veya sınırlı sorumlu bir ortak ölür veya diğer bir sebeple kooperatiften
ayrılışının kesinleştiği tarihten başlayarak bir yıl veya anasözleşme ile tespit
olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiği takdirde, ayrılmasından
önce doğmuş olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz. Aynı şartlar
altında veya aynı süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif dağılırsa, dağılmanın Ticaret Siciline tescilinden başlayarak bir
yıl veya anasözleşmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin
iflasının açılmasına karar verilmesi halinde ortaklar aynı şekilde ek ödemelerle
birlikte sorumludurlar.
Alacaklıların, ortakların şahsi sorumluluklarından doğan isteme hakları,
daha önce kanuni bir hüküm gereğince düşmedikçe iflas işlemlerinin sona
ermesinden başlayarak daha bir yıl süre ile alacaklılardan her biri tarafından
ileri sürülebilir.
Ortakların birbirine olan rücu hakları da bu hakka vücut veren ödemenin
yapıldığı andan başlamak üzere bir yıl içinde zamanaşımına uğrar.