1-KOOPERATİFLERİN TUTACAĞI DEFTERLER NELERDİR?
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre kurulan kooperatifler ile bunların üst kuruluşları aşağıdaki defterleri tutacaktır.
a) Yevmiye Defteri,
b) Defter-i Kebir,
c) Envanter Defteri,
d) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri,
e) Yönetim Kurulu Karar Defteri,
f) Pay Defteri.
2-DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI
Gerek Vergi Usul Kanununun 221. Maddesi ve gerekse Türk Ticaret Kanununun 64. Maddesi hükümleri uyarınca;
1. Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, (Normal hesap dönemleri için ARALIK AYI);
2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar, bunları kullanmaya başlamadan önce.
3-ONAY YENİLEME (ARA TASDİK) (VUK MD. 222 ve TİCARİ DEFTER TEBLİĞİ MADDE 17-18)
Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde, tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.
4-ARA TASDİK (ONAY YENİLEME) YAPILABİLECEK DEFTERLER:
1- İşletme defteri,
2- Serbest meslek kazanç defteri,
3- Yevmiye defteri,
4- Defteri kebir,
5- Envanter defteri,
6- Yönetim Kurulu Karar Defteri.
5-KAPANIŞ TASDİKİ (TTK MD 64/5 VE TİCARİ DEFTER TEBLİĞİ MADDE-15)
Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna (Normal Hesap Dönemleri için 31/MART) kadar notere yaptırılır.
6-KANUNİ DEFTERLERİN SÜRESİNDE TASDİK ETTİRİLMEMESİ HALİNDE NE OLUR?
Kanuni defterlerin belli edilen sürelerde tasdik ettirilmemesi usulsüzlük cezasının uygulanmasını gerektirir. Tasdiki zorunlu olan defterlerden herhangi birinin tasdik işleminin yaptırılmamış olması birinci derecede usulsüzlük cezasını gerektirmektedir. Diğer yandan kanuni sürenin sonundan başlayarak bir ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler tasdik ettirilmemiş sayılmaktadır. Bu nedenle zamanında yapılmayan defter tasdikleri ayrıca resen takdir nedenlerinden biridir. Vergi Usul Kanununda belirtilen sürelerin sonundan başlayarak bir ay içinde yapılacak tasdikler geçerli sayılmakla beraber ikinci derecede usulsüzlük cezası gerektirmektedir. Aynı defteri ertesi yılda kullanmak isteyenlerin tasdiki yeniletmemeleri (ara tasdiki yaptırmamaları) durumunda ise birinci derecede usulsüzlük cezası uygulanacağı gibi resen takdire de gidilebilecektir.
7-DEFTERLERİN SAKLANMA SÜRESİ
Türk Ticaret Kanununa göre: 10 yıl
Vergi Usul Kanununa göre : 5 yıl
Her tacir; tutmakla yükümlü olduğu ticari defterleri ve bu defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeleri sınıflandırılmış bir şekilde on yıl saklamakla yükümlüdür.
Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.